ลูกประคบสมุนไพรดีเท่ากับแผ่นประคบร้อนหรือไม่?

             เชื่อว่าท่านผู้อ่านส่วนใหญ่มีประสบการณ์ในการใช้บริการนวดแผนไทยกันมาบ้างไม่มากก็น้อย และคงมีความคุ้นเคยกับลูกประคบสมุนไพรที่ใช้สำหรับการลดอาการปวดเฉพาะจุดตามบริเวณต่างๆของร่างกาย แต่ในทางการแพทย์แผนปัจจุบันจะใช้แผ่นร้อน (hot pack) สำหรับประคบบริเวณที่มีอาการปวดเช่นกัน จึงมักมีคำถามว่าแผ่นร้อนกับลูกประคบสมุนไพรแบบไหนลดอาการปวดดีกว่ากัน

            การใช้ลูกประคบจะต้องนึ่งในความร้อนระดับหนึ่ง เพื่อให้สารสกัดจากสมุนไพรในลูกประคบออกมา รวมถึงความร้อนจากลูกประคบมีส่วนทำให้บรรเทาอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อและช่วยผ่อนคลายความตึงได้ ในทางการแพทย์แผนปัจจุบันได้ใช้แผ่นประคบร้อนซึ่งเรียกว่าเป็นความร้อนระดับตื้นมาใช้รักษาผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อ เอ็นและข้อ ซึ่งมีความเป็นมาตั้งแต่อดีตที่ได้นำผลของความร้อนมาใช้ในการบำบัดโรค เช่น การแช่ตัวในอ่างน้ำร้อน เพื่อผ่อนคลายและบรรเทาอาการปวดตามร่างกาย

            อุปกรณ์ทั้งสองชนิดทำให้เกิดการเพิ่มการไหลเวียนเลือดทางผิวหนัง ผลต่อการเคลื่อนที่ของของเหลวในร่างกาย อัตราเมตาบอลิสึมเพิ่มขึ้น ลดอาการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ ลดปวด และมีผลต่อสภาวะทางจิตใจทำให้จิตใจผ่อนคลาย

            การทำลูกประคบสมุนไพร จะใช้ส่วนประกอบเป็นสมุนไพรที่มีน้ำมันหอมระเหยหลายชนิด เช่น ไพล ขมิ้นชัน ผิวมะกรูด ตะไคร้ ใบมะขาม การบูร พิมเสน เป็นต้น ซึ่งสรรพคุณของสมุนไพรที่ผสมไปจะช่วยลดอาการอักเสบ รวมทั้งให้กลิ่นที่แก้วิงเวียนได้

            โดยงานวิจัยได้ศึกษาในผู้ป่วยที่มีอาการปวดหลังเรื้อรัง 24 คน โดยจะคลึงลูกประคบสมุนไพร 20 นาที เปรียบเทียบกับการวางแผ่นประคบร้อนด้วยเวลาที่เท่ากัน ซึ่งผลพบว่าทั้งสองวิธีสามารถลดอาการปวดบริเวณกล้ามเนื้อหลังได้และเพิ่มความทนต่อการกดที่บริเวณจุดกดเจ็บได้ไม่แตกต่างกัน นอกจากนี้ยังพบว่าการใช้ลูกประคบสมุนไพรทำให้อัตราการเต้นหัวใจลดลงแตกต่างกับแผ่นประคบร้อนอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งคาดว่าเป็นผลของกลิ่นสมุนไพรจากลูกประคบและการกดคลึงไปตามกล้ามเนื้อ อย่างไรก็ตามสิ่งที่แตกต่างคือการใช้แผ่นประคบร้อนทำให้ความยืดหยุ่นกล้ามเนื้อหลังและขาเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ

            กล่าวโดยสรุปว่าผลการใช้ลูกประคบสมุนไพรให้ผลคล้ายกับการวางแผ่นประคบร้อนในแง่ของการลดอาการปวด เนื่องจากทั้งสองวิธีนี้เป็นการให้ความร้อนตื้นเหมือนกัน ปัจจุบันการให้บริการด้านการแพทย์แผนไทยครอบคลุมในหลายๆโรงพยาบาลทั่วประเทศแล้ว หากท่านผู้อ่านสนใจก็สามารถรับบริการได้ที่โรงพยาบาลใกล้บ้านได้เลยครับ