โครงสร้างของผิวหนัง ตอนที่ 2

ผิวหนังประกอบด้วยส่วนสำคัญ 3 ส่วนใหญ่ๆดังนี้

1. Epidermis ผิวหนังกำพร้า หรือผิวหนังชั้นนอกสุดผิวหนังชั้นนี้จะไม่มีเลือด ประกอบไปด้วย เซลล์เยื่อบุผิวหนังที่เรียงตัวซ้อนกันอยู่ ส่วนใหญ่จะบาง ยกเว้น ฝ่ามือ ฝ่าเท้า ประกอบด้วยชั้นย่อยๆ หลายชั้น ได้แก่

1.1 Stratum corneum หรือ horny layer เป็นชั้นผิวหนัง ที่เรียงตัวกันอย่างเป็นระเบียบ ประกอบด้วย Keratin หุ้มอยู่จึงทำให้ผิวหนัง มีคุณสมบัติในการไม่ให้น้ำซึมผ่านเข้าออกง่ายๆ มีความยืดหยุ่น ป้องกันเซลล์ที่ยังมีชีวิตที่อยู่ข้างใต้ไม่ให้แห้งจากการสัมผัสอากาศ 

เซลล์ผิวหนังนี้ บางครั้งก็หลุดลอกจากการเสียดสี (ขี้ไคล) แต่ก็จะมีเซลล์ใหม่ในชั้นถัดไปขึ้น มาแทนที่

1.2 Stratum lucidum หรือ transparent layer เป็นชั้นผิวหนังที่ตายแล้ว ประกอบด้วยหยดน้ำมันที่เรียกว่า Eleitin ชั้นนี้จะพบมากที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้าและหนังที่หนาด้าน

ระหว่างชั้น stratum lucidum และ stratum granulosum ซึ่งอยู่ถัดลงไป มีเยื่อ Keratin บางๆ เรียก Rein's barrier เยื่อนี้จะเป็นตัวแบ่งกั้นพีเอช (pH) ของผิวหนัง ดังนั้น stratum lucidum มีหน้าที่ป้องกันภาวะ sunburn จากรังสีอุลตร้าไวโอเลต

1.3 Stratum granulosum หรือ granular layer เป็นชั้นที่ถัดจากชั้น stratum lucidum มีความหนา 2-4 ชั้นประกอบด้วย granules, keratohyaline ทำหน้าที่ช่วยสะท้อนแสงทำให้ผิวดูขาวผุดผ่องและทึบแสง ในขบวนการตายไปของเซลล์ผิวหนังเกิดขึ้นที่ชั้นนี้

1.4 Stratum spinosum หรือ malpighian layer ประกอบด้วยเซลล์หลายเหลี่ยม (polyhedral) มีลักษณะเป็นหนามแหลมยึดเกาะกันเพื่อพยุงให้ชั้นนี้แข็งแรงป้องกันการติดเชื้อโรคของผิวหนัง มีการสังเคราะห์โปรตีนมีการแบ่งตัวและเจริญเติบโตของเซลล์ผิวหนัง เซลล์ผิวหนังใหม่ๆที่เกิดชั้นนี้แล้วผลักขึ้นไปที่ผิวในหนังชั้น Stratum granulosum,Stratum lucidum,Stratum corneum

1.5 Stratum basale เป็นชั้นล่างสุดของหนังกำพร้าต่อกับชั้นหนังแท้เป็นเซลล์ชั้นเดียวที่เรียงต่อกัน (colunar or cuboidal cells) มีการแบ่งเซลล์เกิดขึ้นเป็นเซลล์ใหม่เพื่อทดแทนเซลล์ที่หลุดลอกไป ในชั้นบนๆ เป็นแหล่งที่มีเซลล์สร้างเม็ดสีผิว สร้างเม็ดสีเมลานินและเป็นบริเวณเริ่มต้นของเซลล์มะเร็ง

2. Dermis ผิวหนังแท้หรือหนังชั้นกลาง เป็นส่วนประกอบส่วนใหญ่ของผิวหนัง เป็นชั้นที่แข็งแรงแยกได้ชัดเจนจากชั้นหนังกำพร้าประกอบด้วยเนื้อเยื่อเกี่ยวพันของคอลลาเจ้น อีลาสตินและ reticular fiber เรียงโยงใยเป็นร่างแห ทำให้เกิดความหนาแน่นยึดติดกับชั้นหนังกำพร้าแบบลิ้นยื่นสอดเกี่ยว(papillar network) ประกอบด้วยหลอดเลือด ท่อน้ำเหลือง เส้นประสาท ต่อมไขมัน ท่อต่อมเหงื่อ เซลล์กระเปาะผม ขน fat cell , macrophages (ที่เกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน) ผิวหนังแท้นี้มีความยืดหยุ่นสูง แต่ถ้าเกินพิกัดก็อาจจะเกิดการฉีกขาดของเส้นใยคอลลาเจ้นได้ เช่น ภาวะท้องลาย ขาลาย จากการตั้งครรภ์หรือการเพิ่มน้ำหนักเร็วเกินไป

3. Hypodermis หรือ Subdermis ผิวหนังชั้นล่างเป็นชั้นที่อยู่ติดกับชั้นไขมันประกอบด้วยเส้นใยเกาะกันหลวมๆและหนากว่าผิวหนังแท้ ประกอบด้วยเส้นเลือด ท่อน้ำเหลืองและเส้นประสาท ท่อต่อมเหงื่อ ฐานของเซลล์ขน แยกได้ไม่ชัดเจนจากชั้นหนังแท้ เป็นชั้นเคลื่อนไหวได้ไม่มากนัก เมื่อเทียบกับชั้นหนังแท้เพราะอยู่ติดกับชั้นไขมันและกระดูก ในบางส่วนจะมีความหนา      มากกว่าปกติ เช่นที่ บริเวณหน้าอก สะโพก ทำให้เกิดความแตกต่างในสัดส่วนของชายและเพศหญิง